Vào ngày này cách đây 129 năm, cuộc đấu tranh của gần 40 vạn công nhân ở Si-ca-gô  và các thành phố khác ở Mỹ đã mở đầu sự nghiệp đấu tranh chống chế độ tư bản. Họ tổ chức mít tinh, biểu tình trên thành phố với biểu ngữ “Từ hôm nay không người thợ nào làm việc quá 8 giờ một ngày! Phải thực hiện 8 giờ làm việc, 8 giờ nghỉ ngơi, 8 giờ học tập”, cuộc đấu tranh lôi cuốn ngày càng đông người tham gia. Cùng ngày đó, các Trung tâm công nghiệp ở nước Mỹ đã nổ ra 5.000 cuộc bãi công với 340 nghìn công nhân tham gia. Ở một số nơi như Niu-Oóc, Pi-Xbớc, Ban-ti-mo, Oa-sinh-tơn… có khoảng 12 vạn rưỡi công nhân giành được quyền làm việc 8 giờ một ngày, khẩu hiệu “Ngày làm việc 8 giờ” trở thành tiếng nói chung của toàn thể giai cấp công nhân. Mặc dù bị đàn áp đẩm máu, lao động Si-ca-gô đã giành thắng lợi, buộc giới chủ phải công nhận chế độ ngày làm việc  8 giờ. Thắng lợi đã cổ vũ mạnh mẽ phong trào đấu tranh của công nhân Mỹ và nhiều nước trên thế giới vã đã trở thành một móc son sáng chói trong lịch sử của giai cấp công nhân và phong trào công đoàn tiến bộ quốc tế. Ba năm sau tại Pari, vào ngày 14-5-1889, Đại hội thành lập Quốc tế II đã quyết định lấy ngày 1-5 làm ngày đoàn kết quốc tế, ngày biểu dương lực lượng chiến đấu của giai cấp vô sản và nhân dân lao động trên toàn thế giới.

Đầu những năm 30 của thế kỷ XX, chủ nghĩa Mác-Lênin đã được những người cộng sản ở Việt Nam nghiên cứu, truyền bá vào phong trào công nhân và phong trào yêu nước qua sách, báo, đặc biệt là qua trong trào vô sản hoá “cùng ăn, cùng ở, cùng lao động” với công nhân. Từ đó, chủ nghĩa Mác-Lênin được vận dụng sáng tạo vào hoàn cảnh cụ thể ở một nước thuộc địa. Sự ra đời của chính đảng của giai cấp công nhân Việt Nam là sản phẩm tất yếu của sự kết hợp giữa chủ nghĩa Mác-Lênin với phong trào công nhân và phong trào yêu nước Việt Nam. Những văn kiện đầu tiên của Đảng (chính cương vắn tắt, sách lược vắn tắt,..) xác định: Công nông là lực lượng chính của cách mạng, do giai cấp công nhân lãnh đạo, mở rộng đoàn kết với các giai cấp, các tầng lớp và toàn thể dân tộc. Luận cương Chính trị tháng 10-1930 của Đảng tiếp tục cụ thể hoá và nhấn mạnh thêm: “Trong cuộc cách mạng tư sản dân quyền, vô sản giai cấp và nông dân là hai động lực chính, nhưng vô sản có cầm quyền lãnh đạo thì cách mạng mới thắng lợi được”. Điều này khẳng định sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam, là giai cấp lãnh đạo cách mạng, đóng vai trò nòng cốt trong khối liên minh công - nông.

Tiêu biểu là ngày 1-5-1930, ở các thành phố lớn cũng như các vùng nông thôn rộng lớn của cả nước đã diễn ra các cuộc mít tinh, tuần hành của tầng lớp nhân dân lao động chào mừng ngày Quốc tế Lao động 1-5. Đây là lần đầu tiên, giai cấp công nhân và nhân dân lao động trên phạm vi toàn quốc chứng minh được sứ mệnh trước lịch sử, sức mạnh vô địch, nghị lực phi thường của mình. Là sự khởi đầu để dân tộc Việt Nam đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác: Cao trào cách mạng (1930-1931), cuộc vận động dân chủ (1936-1939) và cách mạng tháng Tám năm 1945 với sự ra đời của Nhà nước công nông đầu tiên ở khu vực Đông nam Á - thắng lợi đầu tiên của chủ nghĩa Mác-Lênin được Nguyễn Ái Quốc vận dụng sáng tạo vào cách mạng Việt Nam.

Trong giai đoạn cách mạng hiện nay, đặc biệt là sau 30 năm thực hiện đường lối đổi mới do Đảng khởi xướng và lãnh đạo, giai cấp công nhân Việt Nam không ngừng lớn mạnh cả về số lượng và chất lượng, đang có mặt trong tất cả các ngành nghề, các thành phần kinh tế, là lực lượng quan trọng, đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Nghị quyết Hội nghị lần thứ 6 Ban Chấp hành Trung ương khóa X  khẳng định: Trong giai đoạn cách mạng hiện nay, vai trò lãnh đạo cách mạng của giai cấp công nhân đang đứng trước những thách thức mới. Vì vậy, việc “Xây dựng giai cấp công nhân nước ta lớn mạnh trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước” lại đang “là nhiệm vụ quan trọng và cấp bách của Ðảng, Nhà nước, của cả hệ thống chính trị, của mỗi người công nhân và của toàn xã hội” (Đảng Cộng sản Việt Nam: Nghị quyết Hội nghị lần thứ 6 Ban Chấp hành Trung ương khóa X. Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội 2008, tr.43.).

Ngày Quốc tế Lao động đã trở thành ngày hội lớn của giai cấp công nhân  và nhân dân lao động Việt Nam. Đây cũng là biểu thị tinh thần đoàn kết hữu nghị với giai cấp công nhân  và nhân dân lao động trên toàn thế giới, cùng nhau đấu tranh cho thắng lợi của hòa bình, tự do, dân chủ và tiến bộ xã hội.

Kỷ niệm 129 năm Ngày Quốc tế Lao động 1/5 năm 2015 có ý nghĩa rất lớn khi toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta kỷ niệm 40 năm Ngày Chiến thắng 30/4,  
125 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh. Đây là dịp giai cấp công nhân và nhân dân lao động cả nước ôn lại truyền thống đấu tranh chống ngoại xâm; sôi nổi hưởng ứng các phong trào thi đua yêu nước để bày tỏ lòng tưởng nhớ, biết ơn sâu sắc với Chủ tịch Hồ Chí Minh - vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc ta. Người đã có công lao rất to lớn giúp nhân dân ta ý thức được ý nghĩa lịch sử và tác động của việc kỷ niệm Ngày Quốc tế Lao động 1/5, từ đó càng thêm quyết tâm đi theo con đường cách mạng do Đảng và Bác kính yêu đã lựa chọn, xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

 NGUYỄN VĂN THANH