Hơn 65 năm qua, TNXP đã vượt qua muôn vàn sự hy sinh gian khổ, ác liệt, góp phần cùng quân dân cả nước viết nên thiên anh hùng của lịch sử Việt Nam.

TNXP Việt Nam tiền thân là đội TNXP công tác Trung ương do đồng chí Vương Bích Vượng Ủy viên BCH Trung ương Đoàn với 225 đội viên chính thức được thành lập ngày 15/7/1950 tại núi Hồng, huyện Đại Từ, Tỉnh Thái Nguyên. Với mục đích như Bác Hồ chỉ rõ: “Nhằm phát huy sức mạnh dời non lấp biển của tuổi trẻ, xung phong phục vụ cuộc kháng chiến cứu nước đi đến toàn thắng và làm trường học lớn, rèn luyện đội ngũ cán bộ của Đảng, nhà nước phục vụ công cuộc kiến quốc, xây dựng chủ nghĩa xã hôi tương lai”.

Chỉ sau mấy tháng thành lập, dù bận trăm công nghìn việc lãnh đạo kháng chiến. Ngày 20/03/1951 Bác Hồ đã dành thời gian đến thăm đơn vị TNXP đang làm nhiệm vụ tai Cầu Nà Cù, Huyện Bạch Thông, tỉnh Bắc Cạn. Tại đây Bác đã ứng khẩu đọc bốn câu thơ bất hủ tặng các cháu đơn vị. Thực chất là lời giáo huấn của Chủ tịch Hồ Chí Minh về phương hướng, tư tưởng và hành động cho lực lượng TNXP và tất cả thế hệ trẻ Việt Nam:

Không có việc gì khó

Chỉ sợ lòng không bền

Đào núi và lấp biển

Quyết chí cũng làm nên.

Chiến thắng đế quốc Pháp, đế quốc Mỹ đã làm thất bại âm mưu của các thế lực thù địch hòng chống phá thành quả cách mạng Việt Nam. TNXP Việt Nam rất xứng đáng là biểu tượng rực rỡ của chủ nghĩa anh hùng cách mạng, ra đời trong khói lửa của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ. TNXP không chỉ gan dạ, dũng cảm, tự nguyện lao vào những nơi khó khăn nguy hiểm nhất phục vụ chiến đấu và chiến đấu, lao vào trong khói lửa cứu hàng cứu xe…

Trong chiến đấu đã có nhiều gương dũng cảm, sáng kiến rà phá bom mìn, từ trường để bảo vệ an toàn cho các tuyến đường ra trận luôn được thông suốt, chi viện đắc lực cho chiến trường đánh thắng đế quốc Mỹ.

Sáu lăm năm qua, TNXP Việt Nam đã làm nên những huyền thoại, lịch sử của đất nước.

TNXP chống Pháp đã góp phần không nhỏ vào chiến thắng Điện Biên Phủ chấn động địa cầu, bảo vệ an toàn cơ quan của Đảng và Nhà nước.

Thực hiện chỉ thị số 71 ngày 21 tháng 6 năm 1965 của Thủ tướng Chính Phủ nêu rõ “ Trước thất bại liên tiếp trong cuộc chiến tranh xâm lược Miền nam Việt Nam, đế quốc Mỹ tăng cường và mở rộng chiến tranh ra miền Bắc”. TNXP cả 3 miền Bắc, Trung, Nam tình nguyện ra nhập vào Đội TNXP chống Mỹ, cứu nước, một đội quân hùng mạnh ra đời theo yêu cầu của các chiến trường và lời kêu gọi của Thủ tướng Chính Phủ.

Không bao giờ quên những hình ảnh hàng vạn TNXP tuổi 18 đôi mươi, nhiều đồng chí mới 16 – 17 tuổi cũng tình nguyện lên đường, tạm gác bút nghiên, mái trường, bạn bè ra đi chống Mỹ, cứu nước.

Đội TNXP đã trở thành lực lượng quan trọng trong công cuộc chiến tranh nhân dân, huy động kịp thời phục vụ cho yêu cầu của chiến trường, sáng tạo đối phó với cuộc chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ xâm lược.

Hành động anh hùng, chiến đấu dũng cảm kiên cường, sẵn sàng hi sinh vì mạch máu giao thông của Tổ Quốc. Với khẩu hiệu: “ Tắc đường như tắc mạch máu, tắc giờ không thể tắc ngày”…thể hiện hành động quyết tâm giữ cho được huyết mạch của hậu phương với tiền tuyến.

Trong suốt hai cuộc chiến tranh vĩ đại của dân tộc, TNXP Việt Nam đã để lại nhiều địa danh được Đảng, Nhà nước ghi vào trong sử vẻ vang. Đó là ngã ba Cò Nòi, ngã ba Đồng Lộc, Truông Bồn, Cua chữ A đường 20 Quyết Thắng…….đã có 20 cá nhân và 10 tập thể được Nhà nước suy tôn, phong tặng anh hùng như: Đội 25, C128 đường Quyết Thắng, Đại đội 759 – Đội 75 Quảng Bình, Đại đội 551, Tiểu đội 4, Đại đội 552, Đội 55 Hà Tĩnh,  (Đơn vị 10 cô gái Đồng Lộc).

Trong chống Pháp cũng có nhiều chiến sĩ thi đua tiêu biểu như: Vũ Viết Thân, Trịnh Văn Huyền, Trần Cam, Cao Xuân Thọ, Nguyễn Thị Thành và Nguyễn Tiến Thủ.

Thời kỳ chống Mỹ cứu nước, nhà nước đã tuyên dương 06 anh hùng và 05 tập thể anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân trong lực lượng TNXP, gồm các anh hùng: Nguyễn Thị Kim Huế, Nguyễn Tri Ân, Đặng Thị Thu Hiệp, Hồ Thị Thu Hiền và các anh hùng liệt sỹ như: Nguyễn Thị Nhã, Nguyễn Thị Vân Liễu, và Đoàn Thị Liên. Nhiều liệt sỹ không tên khắp các chiến trường Bắc – Trung – Nam, mà vong linh các anh, các chị còn hội tụ về các tượng đài chiến thắng Điện Biên Phủ, Cò Nòi, ngã ba Đồng Lộc, Truông Bồn, Xuân Sơn Quảng Bình, Đài tưởng niệm liệt sỹ TNXP giải phóng Miền Nam ở Tây Ninh…

Công lao to lớn và sự hy sinh oanh liệt của các anh hùng liệt sỹ TNXP trong hai cuộc kháng chiến cứu nước đã và đang mãi mãi là niềm tự hào, là hành trang tinh thần của thế hệ trẻ Việt Nam trên con đường đi tới tương lai dưới ngọn cờ của Đảng Cộng sản Việt Nam quang vinh.

Trong mười năm (1965 - 1975) lực lượng TNXP Việt Nam đã mở ra được 2.165 km đường chiến lược, đường nhánh, cùng bộ đội Trường Sơn  mở ra 800 km đường Kín, 3000 km đường giao liên, 1445 km đường ống xăng dầu và 1.350 đường dây tải 3. Trấn giữ 2.526 trọng điểm Mỹ đánh ác liệt, đảm bảo thông xe liên tục trên 53 con đường huyết mạch vào Nam dài hơn 3000 km, vận chuyển hàng chục vạn tấn lương thực, vũ khí, đạn dược phục vụ kịp thời cho tiền tuyến.

TNXP cũng là lực lượng trực tiếp bổ sung kịp thời nhất cho bộ đội và công an vũ trang 15.772 cán bộ, chiến sỹ. Đại tướng Võ Nguyên Giáp nói: “Nếu không có TNXP thì bộ đội cũng gặp nhiều khó khăn”.

TNXP cùng bộ đội Trường Sơn bổ nhát cuốc đầu tiên “ Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước” và luôn có mặt ở những nơi xung yếu, đảm bảo mạch máu giao thông của Tổ quốc với khẩu hiệu: “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”, “ Sống bám cầu đường, chết kiên cường dũng cảm”, “địch đánh ta cứ đi”.

Trong chiến tranh phá hoại của giặc Mỹ leo thang ra Miền Bắc, TNXP đã dũng cảm chiến đấu bắn rơi 16 máy bay, bắt sống 13 giặc lái.

Sáu lăm năm qua, phong trào “ 3 sẵn sàng” ở Miền Bắc và phong trào “ 05 xung phong” ở Miền Nam đã tình nguyện hăng hái lên đường trên 35 vạn nam nữ TNXP nhập ngũ, đội TNXP chống Mỹ, cứu nước, có mặt hầu hết trên các chiến trường gian khổ, ác liệt nhất, bất chấp sự hy sinh, vượt núi, băng đèo cùng quân dân cả nước góp phần vào sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước.

Thành tích 65 năm qua, đã được Đảng, Nhà nước trao tặng nhiều Huân chương cao quý như: Huân chương Sao Vàng, Huân chương Hồ Chí Minh, Huân chương Lao động hạng hai và được sung tên danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, Tổng đội TNXP giải phóng Miền Nam anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.

Đất nước thống nhất, Đảng Nhà nước đã cho đi đào tạo hàng vạn cán bộ lãnh đạo, cán bộ quản lý, cán bộ KHKT ở các cấp, các ngành từ Trung ương đến địa phương trên các lĩnh vực.

Sáu lăm năm qua, chặng đường lịch sử vẻ vang của TNXP Việt Nam đã góp phần viết thêm trang sử của dân tộc./.

 Quang Xảo