Hoa cải vàng mùa đông mộc mạc như người trồng nó. Cải mào gà, cải bẹ, cải vàng, cải tiếu… ra hoa vàng mênh mông ruộng bãi ven sông.

Không biết tự bao giờ, mẹ tôi hát ru:

Gió đưa cây cải về trời

Rau răm ở lại chịu lời đắng cay.

Cây hoa cải riêng trong lòng tôi như báo tin ấm áp mùa xuân về. Kề bên vườn cải, là vườn rau răm, hành hoa, rau húng… Những loại rau gia vị đặc sắc, lên ngôi trong mâm cỗ Tết. Nồi nước có mùi thơm riêng biệt cho ông bà, cha mẹ, con cháu rửa mặt sáng mồng một.

Cây hoa cải sống bạn bè với các loại rau vườn, chung thủy với con người trong làng, ngoài phố. Để có vườn hoa cải, tuy không cầu kỳ như các loại rau khác, nhưng bà con quê tôi cũng phải chắt chiu, với cây hoa quê kiểng này. Chọn hạt mẩy chắc vụ trước, gieo ương cho vụ sau. Gánh nước bên sông tưới bón. Giọt mồ hôi, nắng trời, gió quê tạo sắc hoa vàng. Đĩa dưa cải ngồng vàng rộm, có vị chua mát, làm đỡ ngấy mấy món thịt ngày Tết. Biết bao đận, đang ở cái tuổi mới lớn, đi đá bóng về, chan nước dưa vào bát cơm nguội, sao thấy ngon hơn các món khác trên đời! Bát dưa chua đó, mẹ đã cặm cụi trong buổi tối chọn lá, chọn ngồng để muối. Ngay từ lúc cải đơm hoa, mẹ đã cười báo tin cho cả nhà: “Năm nay cải tốt, vại dưa Tết chắc sẽ ngon hơn mọi năm”. Vườn cải mùa đông, loại rau nhà nghèo, nhưng cái màu vàng khó quên, cũng như màu vàng bụi cúc dại, màu vàng hoa mướp hoe hoe qua suốt cả thời tuổi thơ trở thành nỗi nhớ đau đáu trong lòng.

Hoa cải nơi thôn dã chỉ cài trên tóc em gái trong trò chơi thơ thẩn bày hàng lúc đợi mẹ đi chợ về. Hoa cải vàng không ai cắm trong lọ quý để trang điểm. Có nhiều loại hoa khác rồi. Nhưng hoa cải trong vườn, suốt dọc triền sông, bờ bãi mênh mang, trong cái se se lạnh tết nhất thành một vạt hoa vàng kỳ diệu, lại tô điểm cho cái đẹp đồng nội, bừng lên một cánh đồng thương nhớ cho người đi xa.

NGUYỄN VĂN THANH