Nhưng rồi “thiên thời địa lợi nhân hòa” không chiều lòng người, những trận mưa trái mùa đã lấy đi tất cả những thành quả của bà con nông dân trong chốc lát, miếng cơm manh áo tự dưng tuột khỏi tay đẩy họ vào hoàn cảnh nợ nần thiếu thốn, niềm hy vọng mùa điều bội thu, được giá đã tan biến như bọt xà bông. Trở lại ấp Thanh Bình xã Thanh lương vào gần cuối mùa điều, nhìn bộ mặt người nông dân rầu rĩ nhăn nhó tôi không khỏi chạnh lòng. Sau những trận mưa trái mùa, hầu hết các vườn điều đều đen thui, năng xuất chỉ còn khoảng 30-40% dự tính ban đầu, hơn thế nữa giá điều lại rớt xuống một cách thê thảm chỉ còn 22.000-23.000 đ/kg do bị mưa nên hạt điều đen và giảm chất lượng. Ngoài ra tham khảo ở một số địa phương như Đồng Phú, Bù Đăng, Phước Long mùa điều cũng u ám tương tự như xã Thanh lương.

Ngược lại đối với những vườn điều ra bông sớm không bị dính những trận mưa đầu mùa thì lại được mùa, được giá. Chị Liên Phường Hưng chiến TX Bình Long vui mừng cho biết: chị có 1,7 ha điều năm nay thu về gần 6 tấn rồi mà trên cây vẫn còn, giá bán trung bình cả vụ được 30.000 đ/kg, ngoài ra còn thu trên một tấn tiêu giá hiện tại đang là 110.000 đ/kg, Anh Long xã Thanh Phú Hi88 Online cười hả hê vì đầu mùa anh mua một vườn điều non gần 2ha với giá 30 triệu đồng, tự Anh Long phải chăm sóc (người bán nghĩ rằng giá điều chỉ 10.000 đ-12.000 đ/kg như mọi năm). Sau 3 tháng “ vất vả” anh thu về xấp xỉ 100 triệu đồng đã trừ chi phí và trả cho chủ vườn. Gia đình hộ anh Tám, Chị Lành ở xã Tân Hòa, Đồng Phú có vườn điều cũng tương tự như nhà chị Liên:  được mùa, được giá.

Có thể nói rằng thiên tai xảy ra đối với cây điều nói riêng và nền nôngnghiệp nói chung là điều khó tránh khỏi như sương muối, mưa đá, lốc xoáy, lũ lụt…… thế nhưng đã nhiều năm nay cứ đến hẹn lại lên sương muối và mưa trái mùa đã làm cho cây điều bị bệnh thán thư, đen bông, trái non rụng hàng loạt, thu nhập từ cây điều không đảm bảo dẫn đến người người nông dân chặt điều hàng loạt để trồng cao su.

Liệu thay thế cây điều bằng cao su đã là giải pháp tối ưu chưa hay chỉ là tình thế?

Không phải bất kể người nào cũng có điều kiện để trồng cao su, do vậy muốn  sống được bằng cây điều, thì bà con nông dân phải đầu tư chăm sóc đúng kỹ thuật hoặc trồng xen thêm cây ca cao. Không phải sương muối, mưa trái mùa là bó tay đứng nhìn cây điều “rũ áo ra đi”. Vẫn có cách nếu bà con làm tốt một số nội dung sau:

1/ Sử lý cho điều ra hoa sớm để tránh những cơn mưa trái mùa, sương muối vào dịp lễ Noel và tết nguyên đán bằng cách cho điều rụng lá đồng loạt, sau đó kích thích ra chồi, ra bông sớm.

2/ Thường xuyên nghe dự báo thời tiết để phun thuốc cho cây điều trước 2-3 ngày khi có đợt sương muối hoặc trời âm u chuẩn bị có mưa

3/ nếu không làm kịp thời được bước 2 thì ngay sau khi có mưa hoặc sương muối phải xịt thuốc ngay không được chậm trễ quá 2 ngày

4/ Chăm sóc bón phân tỉa cành, xịt thuốc sâu, bệnh kịp thời đúng kỹ thuật ngay sau khi thu hoạch để giúp cho cây điều tăng sức đề kháng chống chọi với những bất lợi của ngoại cảnh.

Chúng tôi nghĩ rằng nếu bà con trồng điều làm tốt được các bước trên thì cây điều vẫn được đứng vững và cho thu nhập ổn định.

Vườn điều năng xuất gần 3 tấn của gia đình anh Tuấn. Ảnh: Thị Hạnh.

Trạm Khuyến nông Hi88 Online trao đổi cùng nông dân về kỹ thuật chăm sóc cây điều. Ảnh: Thị Hạnh.

Thị Hạnh